حجت‌الاسلام والمسلمین حیدر یوسف، مستبصر اندونزیایی با حضور در در دفتر پایگاه اطلاع‌رسانی استبصار، به بیان خاطراتی از نحوه استبصار خویش پرداختند.
در این برنامه که با اجرای آقای میخاییل سیمانوف از کشور روسیه برگزار شد، حجت‌الاسلام حیدر یوسف جرقه اولیه استبصار خود را مطالعه کتابی با عنوان «سقیفه، اولین اختلاف امت» به زبان اندونزیایی عنوان کردند. بخشهایی از این گفتگو را در ادامه بخوانید.
با سلام، لطفا خودتان را معرفی بفرمایید
بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین
اسم من هنگار است و البته اسم مستعارم حیدر یوسف. در اندونزی آشنایی مختصری با مذهب تشیع داشتم و از سال ۱۹۹۷ برای فهم بهتر تشیع به ایران آمدم. البته شاید اگر با شیعه آشنا نشده بودم به ایران هم نمیامدم.
آشنایی من با مذهب تشیع از طریق چندین کتاب بود که اولین آن کتابی بود به زبان اندونزی، در زبان فارسی نامش «سقیفه اولین اختلاف امت» بود. بعد از آن کتاب دکتر تیجانی به زبان عربی. ثم اهتدیت که الان به فارسی هم ترجمه شده است (آنگاه هدایت شدم)
چند سال دارید؟
۴۶ سال
مشغول چه کاری هستید؟
فارغ التحصیل جامعه المصطفی و در حال بازگشت به کشور خودم هستم. ان شالله این ثمره که از ایران گرفتم به مردم اندونزی و کشور خودم برسد و به ایشان خدمت کنم.
چطور تشیع را انتخاب کردید؟ قبلا شناخت داشتید نسبت به تشیع؟
همانطور که در اول صحبتم اشاره کردم تشیع را از طریق کتابهایی که گفتم شناختم. البته کتاب اول برای من خیلی جالب بود. سقیفه اولین اختلاف امت که در آنجا چگونگی به خلافت رسیدن خلفای چهارگانه را بیان می‌کرد. این که حضرت علی بخاطر این که سه روز مشغول مراسم تدفین پیامبر بودند متهم شد که چرا علی در زمانی که ما انتخاب خلافت میکردیم در سقیفه نبود. این برای من خیلی اثرگذار بود و البته این در تاریخ خیلی کم نوشته شده است.
چه چیزی اول شما را جذب کرد؟
یکی از دوستان من در حوزه اهل سنت در اندونزی شیعه بود ولی من نمیدانستم. البته من اصلا قبلش نمیدانستم شیعه یعنی چه. حتی به عنوان یک مذهب هم نمیدانستم. فقط مذاهب چهارگانه اهل سنت را می‌شناختم. به خطر همین از اعمالش تعجب کردم مثل همین که نماز می‌خواند دستش آزاد بود.
ولی بعضی از مذاهب سنی مثل مالکی دست باز نماز میخوانند
بله. برای آنها که آشنا باشند چیزی نیست ولی در اندونزی مذهب مالکی وجود نداشت. فقط شافعی. شاید کمی هم مذهب حنبلی. کمی حنبلی که تقریبا با وهابیت جورند. ولی نمازهای آنها هم دست بسته است.
شما گفته‌اید که کتاب آنگاه هدایت شدم از دکتر تیجانی را خوانده‌اید. خود من هم مستبصر هستم و قبلا این کتاب را به زبان روسی خوانده‌ام، چرا کتاب دکتر تیجانی برای شما موثر بوده است؟ مگر دکتر تیجانی در این کتاب چه چیزی گفته است؟ آیا جملاتی از کتاب ها در خاطر دارید؟
من این کتاب را۲۵ سال پیش خوانده ام. ولی آن طور که در خاطر دارم در مقدمه کتاب توضیح داده شده است که مذهب شیعه وتعالیم آن به چه شکل است. حتی در مورد ایران هم هم مطالبی گفته شده است. به ملاقات‌های دکتر تیجانی با علمای وهابی هم اشاره شده است. یا مثلاً در مورد مسئله توسل حتی به اسم امام خمینی (ره) نیز اشاره شده است. ماجرای بحث دکتر تیجانی و استادی وهابی در مورد توسل را در خاطر دارم که استاد تیجانی به او می‌گویند مگر خلیفه دوم به عباس عموی پیامبر (ص) متوسل نشد؟ او پاسخ می‌دهد بله زیرا توسل به زنده اشکالی ندارد ولی شما شیعیان به مردگان متوسل می‌شوید. ایشان می‌گویند پس اگر توسل به زنده جایز است من به امام خمینی متوسل می‌شوم. آن شخص از شدت ناراحتی می‌رود.
دکتر تیجانی می‌گفت همان طور که وقتی ما می‌گوییم اعوذ بالله من الشیطان رجیم، شیطان فرار می کند، برای وهابی‌ها هم وقتی اسم امام خمینی (ره) می‌آید فرار می‌کنند.
اشتراک خود با دکتر تیجانی را در چه چیزی می بینید؟
در هدایت شدن که در واقع کار خودِ ما نیست بلکه توفیقی از جانب خداست. من ممنون خداوند تبارک و تعالی هستم که من را به این دین و مذهب هدایت کرد.
نوع برخورد ایرانی‌ها با غیر ایرانی‌ها را در معرفی تشیّع، چقدر موثر میبینید؟
حیدر یوسف (مهمان)- با توجه به تجربیات خودم، برخوردهای خوبی در ایران با افراد غیر ایرانی وجود دارد و اخلاق مردم ایران با آنها خوب است، گرچه ممکن است عده‌ای این طور نگاه نکنند. امّا نکته‌ای که من میخواهم با مثال به آن اشاره کنم این است که وقتی شما به زیارت حضرت معصومه (س) می‌روید، همه هدف واحدی دارید یعنی عشق و محبت واحدی در شما وجود دارد. برای من وقتی سنی بودم این احساس وجود نداشت، یعنی احساس آرامش و اطمینان قلبی بعد از شیعه شدن در من به وجود آمد. اتحاد و اعتقادی واحدی که نسبت به ائمه معصومین (ع) در میان ایرانیان وجود دارد مثلاً حضرت معصومه (ع) شخصیت بزرگی است که قابل مقایسه با دیگران نیست این را در ایران می‌بینند و در مورد آن توافق دارند که حضرت معصومه سلام الله علیها با تلاش و تقوا به درجات بالایی از عصمت رسیده‌اند.{حضرت معصومه (س) در روایات و احادیث منزلت بالایی دارند. با توجه به اینکه عصمت امری نسبی است می‌توان گفت که ایشان نیز به درجاتی از معصوم بودن مزین هستند ولی نه در حد امامان معصوم.} بگذارید من این سوال را از شما که خودتان هم مستبصر هستید بپرسم؛ البته تفاوت من با شما در این است که شما اروپایی هستید و من شرقی هستم، شما رفتار و برخورد مردم ایران را چگونه میبینید؟
بله خب من هم وقتی نگاه می‌کنم تفاوت‌های زیادی بین رفتارهای شیعیان ایران می‌بینم. همان طور که شما اشاره فرمودید حضرت فاطمه معصومه (ع) خواهر امام رضا است و ما یک روایت داریم که که امام رضا (ع) می‌فرمایند اگر می‌خواهید مرا زیارت کنید ابتدا خواهرم را در قم زیارت کنید. {اصل حدیث : هر کس نتواند به زیارت من بیاید، برادرم را در ری یا خواهرم را در «قم» زیارت کند که ثواب زیارت مرا درمی‌یابد. (منبع : زبده التصانیف، ج ۶، ص ۱۵۹، به نقل از کریمه اهل بیت، ص۳) }
با توجه به نزدیک بودن سالروز میلاد مبعث حضرت محمد (ص) ، در مورد پیامبر (ص) و روابط ایشان با حضرت علی (ع) در زمان مبعث، چه نکته‌ای به ذهن شما می‌آید؟
مبعث یعنی اینکه خدا حضرت محمد (ص) را به عنوان پیامبر خود انتخاب کرده است. مبعث حادثه‌ی عظیم و بزرگی است که بعد از آن انسان از عصر جاهلیت عبور و وارد عصرعلوم و موجب شروع سیر پیشرفت شد، در حقیقت حادثه بعثت جاهلیت آن زمان را به طور کامل از بین برد.
آیه {دو از سوره جمعه ؛ هُوَ الّذی بَعَثَ فِی اْلأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَهَ وَ إِنْ کانُوا مِنْ قَبْلُ لَفی ضَلالٍ مُبینٍ؛} اشاره به بعثت پیامبر (ص)دارد ونشان می دهد که تعالیم پیامبر(ص)از طریق کتاب آسمانی قرآن {موجب تزکیه بشر می‌شود.} یا در اولین آیه‌ای که بر پیامبر(ص) در غار حرا نازل شد ؛اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ؛ به خواندن اشاره دارد که موجب تحولات بزرگی در آینده شده است مثلا جمهوری اسلامی ایران تحولی است که قابل انکار نیست. جمهوری اسلامی بسیار مورد توجه تمام جهانیان و بویژه شیعیان جهان است. مبدا تمام این تحولات بزرگ که جمهوری اسلامی ایران موجب آن شده، در اصل ناشی از مبعث پیامبر(ص) بوده است.
در مورد حضرت علی (ع) هم لازم است بگویم؛ ایشان همواره در کنار پیامبر(ص) بوده‌اند و حتی درغار حِرا حضور داشته‌اند، گرچه داخل غار به زحمت دو نفر می‌تواند قرار بگیرند. غار حِرا جایی است که پیامبر (ص) برای عبادت در خلوت به آنجا می‌رفته‌اند و در آن زمان آب و غذای مورد نیاز پیامبر(ص) را حضرت علی (ع) برای ایشان می آورده‌اند. من تجربه رفتن به غار حرا را دارم. برای رفتن به آنجا باید کوهنوردی و زحمت زیادی کشید. غار حرا در کوه نور در اطراف شهر مکه قرار دارد. چطور پیامبر این همه زحمت را برای رفتن به جای خلوت برای عبادت خود تحمل می کردند! البته زحمت‌ها مفید و موثر بوده است.
وظیفه ما برای تبلیغ دین با توجه به وضعیت جامعه جهانی چیست؟ چه چیزی تاثیر بیشتری در ذهن مردم دارد؟
حداقل باید اخلاق شیعه واقعی را از خود بروز دهیم و با اخلاق خود تبلیغ کنیم. لازم نیست با صحبت کردن تبلیغ کنیم، همین که اخلاق ما خوب باشد بنوعی تبلیغ است. مثلا در کشور اندونزی که عموما اهل تسنن هستند، وقتی می‌فهمند من از ایران هستم، حتی نزدیک هم نمی‌آیند. پس من نمی‌توانم با صحبت کردن تبلیغ دینی کنم. ولی گاهی با صحبت‌های اولیه مثلا احوالپرسی کردن خوب و استفاده از کلمات خوب می‌توان دل‌های مردم را جذب کرد. من معتقدم در سال ۱۹۹۲ م. (۱۳۷۱ ه.ش) که شیعه شدم در حقیقت مسلمان شدم.
واکنش اقوام، دوستان و آشنایان بعد از اینکه شیعه شدید چه بود؟
خدا را شاکرم که من جزو افرادی هستم که خانواده‌ام عناد نداشتند. پدرم وقتی متوجه شد که من شیعه شدم فقط گفت می‌دانی شیعه چیست؟ بعضی‌ها شیعه را کافر می‌دانند. همین. وقتی من شیعه شدم عکس حضرت امام خمینی را زدم در اتاقم. گفت این خمینی شیعه است. همین. یعنی برای چی آوردی خانه؟ گفتم بله شیعه است اما بنده خدا کشورش را به اسلام حقیقی محول کرده. او هم تایید کرد.
وقتی گفتم میخواهم برای تحصیل به ایران بروم گفت چرا ایران؟ چرا کشور دیگر نه؟ گفتم چون من ایران دوس دارم. پدرم برایم هزینه بلیط و اقامت را تهیه کردند. یعنی برخلاف خیلی از دوستانم که برایشان پول نمی‌فرستند و… حتی یکی از دوستانم آمد ایران البته شیعه شده ازدواج هم کرده، وقتی برگشت کشورش یعنی اندونزی پدرش پاسپورتش را پاره کره بود. بله اینطور هم هست ولی بعضی‌ها مثل من خدا رو شکر مشکلی نداشتم. البته این هم نوعی امتحان هست. هر کسی امتحان خودش را دارد، ولی لابد لازم نبوده من تجربه کنم.
با تشکر از شما
