به گزارش پایگاه اطلاع رسانی استبصار، مقصود از تشیع، همان حقیقت راستین اسلام است که مؤسس آن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بوده، و امت را به متابعت از امام علی علیه السلام و اهل بیت علیهم السلام رهنمون کرده ، تا بتوانند از این در ، بر شهر علم محمدی راه یابند: «پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم : من شهر علم هستم و علی در آن شهر است ، پس هر کسی علم و حکمت می خواهد باید از در این شهر وارد شود.»
شیعه در لغت به معنی: پیروی کردن از دیگری و محبت ورزیدن به او (لسان العرب، کلمه شیع) و در اصطلاح به کسانی گفته می شود که به امامت و خلافت بلا فصل علی علیه السلام معتقدند و بر این عقیده اند که امامت او از طریق نص جلی و خفی ثابت شده و امامت حق او و فرزندان اوست. (اوائل المقال ، ص۴۲/ الملل و النحل، ج۱، ص ۱۴۶) اولین بار لقب شیعه توسط پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در مورد عده ای از صحابه به عنوان شیعه علی (پیروان امام علی) به کار گرفته شده است. چنانکه سیوطی از جابربن عبد الله انصاری و ابن عباس و امیرالمومنین علی علیه السلام روایت کرده که پیامبر صل الله علیه و آله در تفسیر آیه «ان الذین امنوا و عملوا الصالحات اولئک هم خیر البریه (سوره بینه، آیه۷) ». اشاره به علی علیه السلام کرد و فرمود: او و شیعیانش روز قیامت رستگار خواهند بود.(الدر المنثور، ج۸، ص۵۸۹، چاپ دار الفکر/ ـ تفسیر طبرى، جزء آخر «تفسیر سوره بیّنه»)
نوبختی در فرق شیعه گفته است:«سلمان فارسی، ابوذر غفاری، مقدادبن اسود و عمار یاسر نخستین کسانی بودند که به نام شیعه نامیده شدند.(فرق الشیعه، صص ۱۷-۱۸)» شیعه جعفری : تشیع به عنوان «مکتب اهل بیت علیهم السلام» ، حقیقت راستین اسلام است که مشتمل بر جمیع آموزه های دین در ابعاد مختلف ،اعم از آموزه های اعتقادی و اخلاقی و فقهی( احکام شرعی) می باشد و صرفاً مذهبی فقهی در عرض سایر مذاهب فقهی در بین مسلمانان نیست. بنابر این مراد از «شیعه جعفری» همان مکتب شیعه اثنی عشریه (دوازده امامی) است و علت اینکه به شیعه امامی «شیعه جعفری» می گویند ، این است که در زمان امام جعفر صادق علیه السلام شرایطی فراهم شد که امکان و فرصت بیشتری برای تبیین و ترویج علوم و معارف دینی پدید آمد.
از این رو مشاهده می کنیم که عمده مسائل فقه امامیه از امام جعفر صادق علیه السلام رسیده است ، به گونه ای که هفتاد درصد از روایات فقهی شیعه به نقل از آن حضرت می باشد. برنامه ها و تلاش های آن امام همام علیه السلام بود ، که با ارائه خطوط فکری به شاگردان خویش ، اسلام راستین را شناساند. در حوزه علمیه امام ششم علیه السلام، چهار هزار نفر محدث و دانشمند شرکت می کردند که عده ای از بزرگان و رجال علمی اهل سنت مانند: ابو حنیفه، قاضی سکونی، قاضی ابوالبختری و… افتخار شاگردی آن حضرت را پیدا کردند.
آن حضرت تا اواخر زمان امامت خود از فرصت استفاده نمود به نشر تعالیم دینی پرداخت و شخصیت های علمی بسیاری در فنون مختلف عقلی و نقلی مانند زراره، محمد بن مسلم، هشام بن حکم، جابر بن حیان و… پرورش داد. مذهب جعفری : اطلاق رئیس مذهب شیعه بر امام صادق علیه السلام و همچنین تعبیر به «مذهب جعفری» ، بیشتر ناظر به «فقه شیعی» در برابر مذاهب چهارگانه فقهی اهل سنت است، و گرنه اساس تشیع و مکتب امامت ، در عرض مذاهب چهارگانه فقهی نبوده و مجموعه معارف و حقیقت راستین اسلام ، که شامل مجموعه معارف عقیدتی و اخلاقی و فقهی می شود و جز در مکتب اهل بیت علیهم السلام قابل وصول نیست ، را در بر می گیرد.
از آنجا که در میان اهل سنت چهار مذهب فقهی وجود دارد ، وقتی نام «مذهب جعفری» می آید عمدتا ناظر به جنبه ی فقهی مکتب شیعه ، در برابر مذاهب چهارگانه فقهی اهل سنت است . بنابراین، این گونه اصطلاحات، ناظر به شرایط تاریخی بوده و صرفاً جنبه توصیفی دارد. تشیع یا «شیعه جعفری» ، به عنوان مکتب اهل بیت علیهم السلام ، مشتمل بر جمیع آموزه های دین در سه ناحیه ی اعتقادات و اخلاق و فقه (احکام شرعی) است و صرفاً مذهبی فقهی در عرض سایر مذاهب نیست. با این حال فقه متعالی شیعه به عنوان یکی از افتخارات تشیع در زمان امامت امام جعفر صادق علیه السلام در برابر سایر مذاهب فقهی اظهار شد و از این روی فقه مکتب شیعه با نام «مذهب جعفری» شناخته شد. بنابر این در مجموع می توان امور ذیل را منشأ این نامگذاری دانست :
۱- مجال و زمینه مناسبی که در زمان امام صادق علیه السلام برای آن حضرت فراهم آمد ، سبب شد مجموعه عظیمی از معارف و تعالیم و احکام دینی در حوزه علمی امام صادق علیه السلام تبیین شود و امام علیه السلام بتواند با توجه به امکانات زمان خود، مکتب اصیل عقیدتی و فقهی را پی ریزی کند .
۲- چهره شاخص و سرشناس و شناخته شده ی حضرت امام جعفر صادق علیه السلام در میان تمام فرقه ها و گروه های مسلمان ، موجب انتساب شیعه و مذهب فقهی شیعه به ایشان شد (شیعه جعفری و مذهب جعفری) .
۳- با توجه به این که برخی از ائمه چهارگانه، شاگرد امام صادق علیه السلام و برخی شاگرد شاگردان آن حضرت علیه السلام بوده اند، پیروی شیعه از فقه و مذهب اهل بیت با نام «مذهب جعفری» ، نامی شناخته شده و معتبر نزد پیروان مذاهب فقهی چهارگانه اهل سنت بوده است.
۴- عنوان «مذهب جعفری»، علاوه بر اینکه شیعیان پیرو مکتب فقهی اهل بیت را از مذاهب فقهی اهل سنت متمایز میکند همچنین از شیعه زیدیه ، که از فقه اهل بیت پیروی نمی کنند ، نیز جدا می سازد.
۷۲عارف
