به گزارش پایگاه اطلاع رسانی استبصار، «دکتر وحید بینش» در ابتدای نشست «بررسی وضعیت شیعیان افغانستان» گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بحث شیعیان بسیار مورد توجه بوده است و واقعیت این است که شیعیان از نظر جمعیتی، ژئوپولوتیکی، فرهنگی و سیاسی نقش کلیدی در نظام نو بین المللی دارند و بخش عظیمی از شیعه هراسی به این مسئله برمی گردد.
وی افزود: از لبنان تا شبه قاره هند ۵۰ درصد مسلمانان منطقه، شیعه هستند و در منطقه خاورمیانه شیعیان نقش مهمی دارند.
دکتر بینش در مورد وضعیت شیعیان در گذشته افغانستان گفت: دولتهای استبدادی در تلاش بودند تا شیعیان را در حصار قرار دهند. چون شیعیان افغانستان از لحاظ جغرافیایی در محصور هستند و در سیستم اداری گذشته ظلم مضاعفی بر آنها وارد می شد.
وی ادامه داد: شیوه اداری بر اساس محدوده های جغرافیایی بود. مناطقی که ۱۵ هزار نفر جعمیت داشت استان شد، در حالیکه مناطق شیعیان با جمعیت چند هزار نفری، به استان و یا شهر تبدیل نشد و این در صورتی بود که تمام امکانات به استان ها سرازیر می شود و صددرصد امکانات متعلق به قوم پشتون تعلق می یافت.
این کارشناس مسائل افغانستان در مورد سیستم قضایی افغانستان در گذشته ابراز داشت: در سیستم قضایی متاسفانه شیعیان نقشی نداشتند و در مناطق شیعه نشین، قاضی پشتون شاغل بود و با شیعیان برخوردهای خشن داشتند و دادخواهی هزاره های شیعه را قبول نمی کرد و شیعیان به دادگاهها نمی رفتند و در حل و فصل اختلافات به علمای شیعه رجوع می کردند.
وی در مورد مسائل فرهنگی شیعیان گفت: تا ۵۰ سال قبل شیعیان در کابل مراسم عزاداری و روضه خوانی را در زیر زمین ها و محله هایی که توسط نیروهای شیعی کنترل می شد، برگزار می کردند و در مدارس ابتدایی، راهنمایی و دانشگاهها به شیعیان توهین می کردند ولی مسئله جهاد باعث شد تا شیعیان و اهل سنت متحد شوند و شیعیان به حقوق خود دست پیدا کنند.
دکتر بینش در مورد جایگاه فعلی شیعیان در ساختار جامعه افغانستان اظهار کرد: هر چند شیعیان در قانون اساسی جایگاه بدی ندارند ولی متاسفانه از این فرصت به صورت مطلوب استفاده نشده است. ولی به سمت وضعیت مطلوب پیش می رویم.
وی تاکید کرد: دوست و دشمن اعتراف دارند که در فضای آموزشی بیشترین نیروهای فرهنگی از شیعیان است و در این زمینه مرهون جمهوری اسلامی ایران هستیم. کسانی که از ایران به افغانستان می روند بدنه اصلی آموزشی افغانستان را به دست می گیرند ولی افرادی که از کشورهایی دیگر به افغانستان می آیند یا مدارکشان جعلی است، یا بی سوادند و یا اینکه زبان فارسی را بلد نیستند و نمی توانند با جامعه افغانستان ارتباط برقرار کنند.
این کارشناس مسائل افغانستان با اشاره انتخابات پیش روی افغانستان ابراز کرد: انتخابات ریاست جمهوری افغانستان نگران کننده است چون کاندیداهای ریاست جمهوری غرب گرا هستند هر چند کاندیداها شعارهای خوبی می دهند ولی در عمل نیروها تابع بزرگان دینی خود هستند و به مولوی های اهل سنت احترام می گذارند و مولوی ها فضای فعلی را بر نمی تابند.
وی ادامه اداد: برای نمونه در چند سال گذشته که شیعیان در عاشورای حسینی دسته جات عزاداری به راه می اندازند علمای اهل سنت برعلیه عزاداری ها موضع می گیرند البته مشکلی که شیعیان دارند این است که در عزاداری ها جنبه های عاطفی و زننده را پیش می برند نه جنبه های علمی و فرهنگی را، و این حرکات تحریک کننده نیروهای تندرو اهل سنت است.
دکتر وحید بینش در مورد ساختار جمعیتی شیعیان افغانستان گفت: از نظر جمعیتی شیعیان نیروی قابل توجهی هستند نیروی جوان خلاق افغانستان زیاد است و می تواند مصدر خدمات بزرگی باشد به شرطی که برنامه داشته باشیم.
وی در مورد وضعیت اقتصادی شیعیان افغانستان عنوان کرد: از لحاظ اقتصادی متاسفانه شیعیان افغانستان وضعیت مطلوبی ندارند در سرزمین خشک و محصوری واقع شده اند در افغانستان آب زیاد است ولی طبق آمار ۷۰ درصد آب هدر می رود و منشأ اکثر این آب ها در مناطق شیعه نشین است و در صورت سرمایه گذاری، این مسأله می تواند در اقتصاد شیعیان نقش مهمی داشته باشد.
این کارشناس مسائل افغانستان ادامه داد: به علت اینکه شیعیان به دستگاههای دولتی نمی رفتند و علما نیز این مسأله را تحریم کرده بودند شیعیان به اقتصاد معیشتی روی آوردند و مخصوصا به قالی بافی، نمد بافی و گلیم بافی می پرداختند و رونق خوبی داشت ولی پس از دوران کمونیست ها که مهاجرت ها زیاد شد این سیستم اقتصادی تضعیف شد.
وی در مورد امور سیاسی گفت: مشارکت سیاسی شیعیان خوب است ولی هدایت شده و برنامه ریزی شده نیست. برای نمونه طلبه روحانی که به افغانستان می آید شأن طلبگی و حتی شیعه بودن را رعایت نمی کند، کراوات می زند و با زن ها دست می دهد و جالب این است که طرف های مقابل وی را تحویل نمی گیرند.
دکتر وحید بینش در ادامه اظهار داشت: به خاطر مشکلات و عدم انسجام، شیعیان در سیاست اتحاد ندارند و برای ایجاد اتحاد بین شیعیان به کار فرهنگی نیاز است تا به هویت واقعی شیعی خود برگردند.
وی با اشاره به بحث شهرنشینی و مشکلات شیعیان در این موضوع خاطرنشان کرد: فشارهای حکومت های سابق باعث شد تا شیعیان از مناطق خود مهاجرت کرده و به شهرها بروند در شهر کابل و شهرهای بزرگ دیگر شیعیان حضور دارند ولی از نظر اشتغال با مشکلاتی روبرو هستند و دارای مشاغل بسیار پایین هستند و درآمدشان کم است.
این کارشناس مسائل افغانستان در مورد تهاجم فرهنگ غرب به افغانستان گفت: در افغانستان ۵۰ کانال تلویزیونی خصوصی فعال است و با این ابزار، به فرهنگ کشور افغانستان ضربه می زنند و بچه های شیعه از آسیب های این مسئله در امان نیستند. یکی دو شبکه تلویزیونی مذهبی داریم ولی جذابیت ندارند و باید از این لحاظ نیز فکری شود.
وی با اشاره به مسائل آموزشی کشور افغانستان عنوان کرد: در افغانستان ۸۰ دانشگاه دولتی داریم که ۵۵ مورد از این دانشگاهها در شهر کابل است سه یا چهار دانشگاه شیعی داریم که در رده های اول هستند و اگر به این دانشگاهها کمک نشود به سمت کار اقتصادی می روند و از اهداف اولیه خود فاصله می گیرند.
دکتر وحید بینش با بیان اینکه بحث مواد مخدر، مشکل جدی در افغانستان است افزود: در گذشته می گفتند افغانستان تولید کننده مواد مخدر است ولی مصرف کننده نیست. ولی متاسفانه امروز جوانان شیعه هم به این دام افتاده اند و این از بلاهایی است که جامعه افغانستان و مخصوصا شیعیان را تهدید می کند.
وی ادامه داد: در گذشته تولید مواد مخدر در افغانستان ۱۶۰ هزار تن بود ولی امروزه به ۲۰۰هزار تن رسیده است و در بین قوم پشتون تبلیغات شده است که کاشت مواد مخدر عبادت است و انگلیسی ها در کاشت و برداشت مواد مخدر در منطقه هیرمند نقش دارند.
این کارشناس مسائل افغانستان در بحث شهرنشینی به مشکل مسکن اشاره کرد و گفت: بعد از اینکه در جنگ ها، روستاها نابود شد و مردم به شهرها آمدند مشکل مسکن در شهرهای بزرگ به وجود آمد و شیعیان در محله های بسیار شلوغ و آلوده زندگی می کنند با توجه به تحقیقی که انجام شد در منطقه شیعه نشین کابل ۳ هزار کودک به خاطر وجود آب آلوده از دنیا رفتند.
کارشناس مسائل افغانستان افزود: در گذشته یک پزشک برای ۲۳ هزار نفر بود ولی در بامیان برای ۵۰۰ هزار نفر یک پزشک داشتیم بعد از جهاد و مهاجرت شیعیان به ایران وضعیت بهتر شد هر چند جمهوری اسلامی ایران و افغانستان برای شیعیان درمانگاههایی تاسیس کردند ولی مشکل هنوز برطرف نشده است.
وی در مورد مشکل مهاجران ابراز داشت: مهاجران شیعی که به افغانستان برمی گردند به خاطر برخورد بد نیروی انتظامی و خاطرات بد از ایران، از مخالفان جمهوری اسلامی ایران می شوند و تبلیغات اینها در ایام انتخابات تشدید پیدا می کند.
دکتر بینش تاکید کرد: در افغانستان شیعیان به خاطر اینکه در اقلیت هستند می توانند نیروی فرهنگی باشند تا نیروی سیاسی و اقتصادی. و اگر بخواهیم در سایر مسائل نقش ایفا کنیم باید فرهنگ تقویت شود.
وی در تشریح راهکارهایی برای تقویت شیعیان افغانستان اظهار کرد: ساخت نمازخانه و کارهای عمرانی، برگزاری برنامه های فرهنگی مثل شب شعر و محافل هنری، تاسیس کتابخانه و ارسال نرم افزار و کتاب از کارهایی است که می توان به جامعه شیعه افغانستان کمک کرد.
کارشنان مسائل افغانستان عنوان کرد: یکی از مشکلاتی که شیعیان در افغانستان با آن مواجه هستند مضمون مداحی هایی است که از ایران به افغانستان می آید و این عامل اختلاف بین شیعیان و اهل سنت است. و متاسفانه بعضی از مهاجران این مداحی ها را یاد می گیرند و ضربه می زنند.
دکتر بینش در مورد وضعیت شیعیان در دوره ریاست جمهوری کرزی ابراز داشت: شیعیان در دوران کرزی فضای خیلی خوبی دارند در عاشورا شهرهای شیعه نشین و منطقه شیعه نشین کابل یکپارچه سیاه پوش می شود ولی برای آینده شیعیان نگرانی هایی وجود دارد که آیا دولت های بعدی به این آزادی ها احترام می گذارند یا نه؟
وی در پایان گفت: شیعیان افغانستان باید انسجام داشته باشند و این برای آینده خودشان نیز مفید است و لزومی ندارد که یک حزب فراگیر تاسیس شود حزب های شیعی باید همسو باشند.
منبع: ابنا
